«راهبرد معاصر» بررسی می‌کند؛
نگاهی به وضعیت نگران‌کننده جنگل‌های ایران
به نظر می‌رسد برخلاف ادعای مسئولان وضعیت جنگل‌داری در کشور، به عنوان سرسلسله بسیاری از مشکلات زیست‌محیطی و انسانی بسیار وخیم است و در این میان و به تعبیر رهبر معظم انقلاب شاهد هستیم که برخی منفعت‌طلبان بدون توجه به آینده کشور در حال غارت سرمایه سبز هستند!
به گزارش راهبرد معاصر؛ 15 اسفند هر سال مصادف است با روز درختکاری. در این روز در سراسر کشور افراد زیادی اقدام به کاشت نهال می‌کنند تا سال‌های آینده شاهد افزایش آبادانی زیست‌محیطی باشیم. در ادامه اما نگاهی خواهیم داشت به وضعیت درختکاری و آمار مربوط به این موضوع و کنکاش در سخن رهبر معظم انقلاب مبنی بر تخریب محیط زیست توسط منفعت‌طلبان.
آخرین وضعیت جنگل‌های کشور
به گزارش سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور وسعت جنگل‌ها در کشورمان حدود ۱۴ میلیون و ۳۱۹ هزار هکتار است. بر اساس اطلاعات دفتر جنگل‌کاری سازمان جنگل‌ها تا سال 1398 سالانه حدود ۱۱ هزار ۸۰۰ هکتار جنگل‌کاری صورت گرفته است که نسبت به تخریب‌ها ۲۰۰ هکتار کمتر است.
در این گزارش تاکید شده که جنگل‌کاری‌های جدید به راحتی نمی‌توانند ارزش‌ها و خدمات جنگل‌های چند صد ساله و طبیعی را داشته باشند و حدود ۱۵ سال طول می‌کشد تا یک منطقه جنگل‌کاری شده به درصدی از کارکرد جنگل‌های طبیعی برسد.
به گفته مدیرکل دفتر مهندسی و مطالعات سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری، اولین نقشه‌ای که از جنگل‌های شمال کشور وجود دارد مربوط به سال ۱۳۳۶ است. در این نقشه وسعت جنگل‌های شمال حدود دو میلیون و ۸۰ هزار هکتار برآورد شده است. پس از آن بر اساس عکس‌برداری‌های سال ۱۳۴۶ وسعت جنگل‌های شمال حدود یک میلیون و ۹۰۰ هزار هکتار تخمین زده می‌شود. این یعنی ما پیش از انقلاب با کاهش وسعت جنگل‌های کشور مواجه بودیم.
به گفته رضا بیانی، بر اساس اطلاعات سال ۱۳۷۳ وسعت جنگل‌های ایران در شمال کشور یک میلیون و ۸۴۷ هزار هکتار بود و در سال ۸۳ با کاهش بهره‌برداری از جنگل‌های شمال وسعت آن به یک میلیون و ۹۳۶ هزار هکتار رسید. بر اساس تصاویر ماهواره‌ای آخرین اطلاعات از وسعت جنگل‌های شمال کشور نشان می‌دهد که در حال حاضر وسعت آن، دو میلیون و چهار هزار هکتار است.
براساس برخی گزارش نیز تا سال ۱۳۹۰ سالانه بین ۱۸ تا ۲۰ هزار هکتار آتش‌سوزی در اراضی جنگلی رخ می‌داد اما طی سال‌های اخیر این عدد به حدود 3 هزار هکتار رسیده است.
افسانه وسعت 16 میلیون هکتاری جنگل‌ها
برخی مسئولین اجرایی در پاسخ به انتقاد کارشناسان از کاهش شدید وسعت جنگل‌های کشور به دلیل عدم مدیریت صحیح و مدیریت سنتی در این زمینه اظهار داشتند که در حال حاضر 16 میلیون هکتار از وسعت ایران دارای پوشش جنگلی است.
«مهدی معتق»، استاد مرکز تحقیقات علوم زمین دانشگاه لایبنیتز هانوفر آلمان اما در پایش بر پایه بر اساس مشاهدات ماهواره‌ای Proba-V این ادعا را نقض کرده و نوشته است: « در حالیکه در پاره ای از اظهارنظرهای مسئولین اجرایی اعداد ۱۴ میلیون هکتار و ۱۶ میلیون هکتار، ۲ را به عنوان سطح پوشش جنگلی در ایران نام برده‌اند، جدیدترین نقشه های کاربری اراضی که برای کل دنیا توسط آژانس فضایی اروپا بر اساس مشاهدات ماهواره ای Proba-V انتشار یافته است، تصویر وارقامی کاملا متفاوت از اعداد ذکر شده در بالا را ارائه می‌کند. بر اساس این نقشه‌ها، تنها ۱.۹۶ درصد از مساحت کل ایران معادل ۳ میلیون هکتار دارای پوشش جنگلی در نواحی جنوب دریای خزر است».
نقشه کاربری اراضی کشور بر اساس مشاهدات ماهواره Proba-V
در مقاله موسسه آتلانتیک درباره وضعیت زیست‌محیطی کشورمان به نکته ظریفی اشاره شده است: «در دوران پهلوی توسعه کشاورزی به‌ویژه به پوشش جنگلی آسیب رساند. در استان خوزستان، زمین مای جنگلی به زمین مای کشت تنباکو، خشخاش و نیشکر تبدیل شدند. در گیلان درختان جنگلی قطع شدند تا چای، برنج و تنباکو کشت شود. بهره‌برداری مای مشابه در مازندران منجر به انقراض گونه ببر ایرانی شد، آخرین آن‌ها در دهه ۱۹۵۰ مشاهده شده‌اند».
این روند تخریب جنگل‌ها و منابع طبیعی در ادامه باعث پدید آمدن مشکلاتی همچون آلودگی هوا، منابع آبی، کمبود شدید منابع آب زیرزمینی با 1200 مترمکعب از میانگین جهانی، افزایش وسعت بیابان، نابودی کامل 18 تالاب و وخیم شدن وضعیت آبی 24 تالاب و در نهایت مهم‌ترین مشکل انسانی این مسئله یعنی جابجایی جمعیت روستایی شده است.
به نظر می‌رسد برخلاف ادعای مسئولان وضعیت جنگل‌داری در کشور، به عنوان سرسلسله بسیاری از مشکلات زیست‌محیطی و انسانی بسیار وخیم است و در این میان و به تعبیر رهبر معظم انقلاب شاهد هستیم که برخی منفعت‌طلبان بدون توجه به آینده کشور در حال غارت سرمایه سبز هستند!